Tôi – Nguyễn Thái Hưng, chuyên viên tư vấn thuế tại Tư Vấn Sao Vàng – từng chứng kiến khi một doanh nghiệp về xây dựng cũng lớn tại Bình Dương bị truy thu hơn 1,2 tỷ đồng do việc xác định sai về giá tính thuế GTGT cho chính hợp đồng tổng thầu có kèm vật tư. Trường hợp này sẽ không phải cá biệt, mà chính là hệ quả của việc thiếu hiểu biết về cách xác định về giá tính thuế giá trị gia tăng trong các hoạt động xây dựng và lắp đặt – một lĩnh vực có tính đặc thù nghiệp vụ rất phức tạp và dễ gây nhầm lẫn.
Mục lục
1. Cơ sở pháp lý và nguyên tắc xác định
Theo quy định tại Khoản 9, Điều 7 Thông tư 219/2013/TT-BTC, giá tính thuế GTGT đối với hoạt động xây dựng và lắp đặt là giá trị công trình, hạng mục công trình hoặc phần công việc hoàn thành bàn giao, chưa bao gồm thuế giá trị gia tăng (GTGT).
Tùy từng trường hợp cụ thể – có hoặc không bao thầu vật tư, thanh toán một phần hay toàn bộ – mà cách xác định giá tính thuế GTGT sẽ khác nhau. Đây là điểm mấu chốt mà doanh nghiệp cần hiểu sâu để hạch toán chính xác và tuân thủ luật thuế.
2. Các trường hợp cụ thể và cách tính giá tính thuế GTGT
a) Trường hợp 1: Xây dựng – lắp đặt có bao thầu nguyên vật liệu
Giá tính thuế GTGT là toàn bộ giá trị công trình hoặc phần công việc hoàn thành, bao gồm cả nguyên vật liệu, thiết bị do bên nhận thầu cung cấp, nhưng không tính thuế GTGT.
🔍 Ví dụ thực tế:
Công ty TNHH Xây dựng Thịnh Phát nhận thầu xây dựng nhà kho cho Doanh nghiệp FDI A tại Đồng Nai, với tổng giá trị hợp đồng (chưa VAT) là 5,2 tỷ đồng – bao gồm cả phần nguyên vật liệu, thiết bị và nhân công. Trong trường hợp này:
- Giá tính thuế GTGT = 5,2 tỷ đồng
- Thuế GTGT (10%) = 520 triệu đồng
- Tổng thanh toán = 5,72 tỷ đồng
Tham Khảo: Giá tính thuế đối với hàng hóa khuyến mại
Tham Khảo: Xuất Hóa Đơn VAT Sai Thuế Suất Có Bị Phạt Không
b) Trường hợp 2: Xây dựng – lắp đặt không bao thầu vật tư
Đây là tình huống bên giao thầu (chủ đầu tư) cung cấp toàn bộ hoặc một phần nguyên vật liệu, thiết bị.
👉 Khi đó, giá tính thuế GTGT = Giá trị xây lắp chưa có VAT – Giá trị vật tư, thiết bị do chủ đầu tư cung cấp.
🔍 Ví dụ thực tiễn:
Doanh nghiệp Xây dựng Hoàng Gia nhận thầu thi công khung sắt nhà xưởng, tổng giá trị công trình chưa VAT là 4 tỷ đồng. Chủ đầu tư cung cấp sắt thép và vật tư trị giá 2,5 tỷ đồng.
- Giá tính thuế GTGT = 4 tỷ – 2,5 tỷ = 1,5 tỷ đồng
- Thuế GTGT (10%) = 150 triệu đồng
❗ Cảnh báo: Nếu doanh nghiệp “quên” trừ giá trị vật tư do bên A cung cấp, sẽ dẫn đến nộp thừa thuế hoặc bị xử phạt do khai sai.
c) Trường hợp 3: Thanh toán theo từng hạng mục hoặc khối lượng hoàn thành
Khi hợp đồng xây dựng được thanh toán theo tiến độ, giá trị từng hạng mục bàn giao chính là giá tính thuế GTGT tương ứng tại thời điểm đó.
🔍 Ví dụ thực tế:
Công ty Xây dựng Nam Sơn nhận hợp đồng xây dựng tổ hợp văn phòng trị giá 30 tỷ đồng, trong đó:
- Hạng mục móng, nền: 5 tỷ
- Hạng mục thân nhà: 15 tỷ
- Lắp đặt điện, nước: 10 tỷ
Doanh nghiệp đã hoàn thành và bàn giao phần móng, nền:
- Giá tính thuế GTGT lúc này = 5 tỷ
- Thuế GTGT = 500 triệu
📌 Khi hạch toán thuế GTGT trong xây dựng, cần lập biên bản nghiệm thu rõ từng hạng mục đã hoàn thành để làm căn cứ tính thuế chính xác.
3. Các yếu tố ảnh hưởng đến giá tính thuế GTGT trong xây dựng
Dưới đây là những điểm doanh nghiệp xây dựng cần đặc biệt chú ý:
| Yếu tố ảnh hưởng | Mô tả cụ thể |
|---|---|
| Loại hợp đồng | Hợp đồng trọn gói hay thanh toán theo hạng mục có thể dẫn đến cách tính khác nhau |
| Hình thức cung cấp vật tư | Bao thầu toàn bộ, một phần hay không bao thầu |
| Phân bổ chi phí thiết bị | Thiết bị được bàn giao riêng hay gộp trong giá trị xây dựng |
| Chính sách kế toán áp dụng | Chuẩn mực kế toán doanh nghiệp (VAS) hay quốc tế (IFRS) |
4. Kinh nghiệm từ thực tế: Một lỗi, trả giá bằng tiền tỷ
Một khách hàng tại Tây Ninh đã bị cơ quan thuế truy thu 680 triệu đồng do khai sai giá tính thuế GTGT khi không trừ giá trị thiết bị bên A cung cấp.
Sau khi rà soát hồ sơ hợp đồng và chứng từ thanh toán, Tư Vấn Sao Vàng đã hỗ trợ làm văn bản giải trình, điều chỉnh và khấu trừ hợp lý trong kỳ tiếp theo – tránh được rủi ro phạt 20% theo Điều 16 Luật Quản lý thuế 2019.
Bài học kinh nghiệm: Doanh nghiệp nên lưu lại đầy đủ các biên bản bàn giao, hợp đồng phụ lục, phiếu xuất vật tư từ bên giao thầu để làm bằng chứng tính thuế đúng.
5. Kết luận: Đừng để xây sai… “cột mốc” thuế GTGT
Việc xác định giá tính thuế GTGT đối với hoạt động xây dựng, lắp đặt không đơn thuần là cộng trừ số học. Nó đòi hỏi kiến thức pháp lý, kinh nghiệm thực tế và sự cẩn trọng trong mỗi dòng hạch toán.
Nếu bạn là doanh nghiệp xây dựng – dù là tư nhân nhỏ hay tổng thầu FDI – Tư Vấn Sao Vàng luôn sẵn sàng đồng hành, rà soát và tư vấn chi tiết từng hợp đồng, từng dòng kê khai thuế để đảm bảo tuân thủ và tiết kiệm chi phí tối đa.
Leave a Reply