Quy định về thiết bị giám sát hành trình của xe ô tô kinh doanh vận tải

Trong hoạt động vận tải hiện nay, thiết bị giám sát hành trình không chỉ là yêu cầu pháp lý bắt buộc mà còn là công cụ then chốt giúp doanh nghiệp nâng cao năng lực quản lý, đảm bảo an toàn giao thông và tuân thủ quy định của cơ quan chức năng. Theo Nghị định 10/2020/NĐ-CP, Nghị định 47/2022/NĐ-CP và mới nhất là Nghị định 41/2024/NĐ-CP, việc lắp đặt, vận hành và khai thác thiết bị giám sát hành trình (TGSHTr) đã có nhiều thay đổi quan trọng mà doanh nghiệp vận tải cần lưu ý để không bị xử phạt và mất phù hiệu.

1. Quy định về thiết bị giám sát hành trình của xe ô tô kinh doanh vận tải

Theo Điều 12 Nghị định 10/2020/NĐ-CP (đã được sửa đổi, bổ sung bởi Nghị định 47/2022/NĐ-CP và Nghị định 41/2024/NĐ-CP), các loại xe ô tô kinh doanh vận tải bắt buộc phải lắp thiết bị giám sát hành trình, bao gồm:

• Xe ô tô vận tải hành khách (tuyến cố định, xe hợp đồng, xe taxi, xe buýt);
• Xe ô tô vận tải hàng hóa (bao gồm container, xe tải nặng, xe trung chuyển);
• Các phương tiện chuyên dụng hoạt động trong lĩnh vực vận tải (xe cứu hộ, cứu thương, xe vận chuyển hàng hóa nguy hiểm).

Yêu cầu về kỹ thuật đối với các thiết bị giám sát hành trình:

• Phải phù hợp với Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia QCVN 31:2014/BGTVT, được ban hành tại Thông tư 73/2014/TT-BGTVT và đang được cập nhật để tích hợp định vị GPS – GSM – camera hành trình;
• Phải đảm bảo hoạt động liên tục, ổn định trong suốt thời gian phương tiện tham gia giao thông;
• Không được ngắt nguồn, phá sóng hoặc dùng biện pháp kỹ thuật làm sai lệch dữ liệu truyền về hệ thống;
• Có chức năng lưu trữ và truyền dẫn thông tin gồm:
  • Hành trình phương tiện,
  • Tốc độ vận hành,
  • Thời gian lái xe liên tục,
  • Thông tin người điều khiển,
  • Trạng thái mở/đóng cửa xe, bật/tắt máy (đối với một số phương tiện đặc thù như xe buýt).

Toàn bộ thông tin này được kết nối và truyền về Hệ thống dữ liệu giám sát hành trình của Bộ Giao thông vận tải (Cục Đường bộ Việt Nam).

Dữ liệu này sẽ được sử dụng trong các hoạt động:

• Quản lý các hoạt động về vận tải của doanh nghiệp;
• Cảnh báo các vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông;
• Kết nối liên ngành với các cơ quan: Bộ Công an (Cục CSGT), Bộ Tài chính (Tổng cục Thuế), Bộ Công Thương (Quản lý thị trường), Hải quan (chống buôn lậu)…

Lưu ý: Dữ liệu vi phạm từ thiết bị giám sát hành trình sẽ được Cục Đường bộ Việt Nam lưu trữ trong thời gian 03 năm để phục vụ xử lý vi phạm và thanh tra chuyên ngành.

2. Quy định về việc thực hiện lắp đặt, quản lý và khai thác thông tin từ thiết bị giám sát hành trình của xe

Căn cứ theo Khoản 1, Điều 15 Thông tư 12/2020/TT-BGTVT (được sửa đổi, bổ sung bởi Thông tư 18/2024/TT-BGTVT), thiết bị giám sát hành trình phải được:

• Chứng nhận hợp quy và còn thời hạn sử dụng;
• Ghi nhận và truyền dữ liệu liên tục về máy chủ của đơn vị kinh doanh vận tải hoặc đơn vị cung cấp dịch vụ xử lý dữ liệu hành trình;

Các dữ liệu bắt buộc phải truyền gồm:

• Hành trình để di chuyển từng ngày;
• Tốc độ xe vận hành thực tế;
• Thời gian lái xe liên tục trên đường và tổng thời gian thực hiện lái xe trong ngày;
• Danh tính người lái xe (qua thẻ đăng nhập cá nhân).

Doanh nghiệp làm vận tải cần phải có trách nhiệm:

• Lắp đặt đúng quy chuẩn thiết bị giám sát hành trình trên toàn bộ đội xe thuộc diện bắt buộc;
• Duy trì trạng thái kỹ thuật tốt, đảm bảo thiết bị hoạt động liên tục, không bị gián đoạn;
• Cung cấp tài khoản truy cập vào phần mềm xử lý dữ liệu cho Sở Giao thông vận tải nơi cấp phù hiệu, biển hiệu cho xe;
• Bố trí nhân sự giám sát 24/24 các phương tiện thông qua phần mềm theo dõi;
• Cảnh báo vi phạm và có biện pháp xử lý nội bộ khi phát hiện tài xế lái xe quá thời gian, vượt tốc độ, tắt/mất tín hiệu thiết bị;
• Lưu trữ dữ liệu ít nhất 12 tháng (đối với dữ liệu thường) và 36 tháng (đối với dữ liệu vi phạm).

Tài xế lái xe kinh doanh vận tải cũng có trách nhiệm:

• Đăng nhập bằng thẻ lái xe cá nhân trước khi vận hành xe;
• Đăng xuất thiết bị sau khi kết thúc thời gian lái;
• Không được can thiệp, tháo gỡ, ngắt nguồn, phá sóng GPS/GSM hoặc sử dụng thiết bị ngoại vi ảnh hưởng đến chức năng thiết bị giám sát hành trình.

Ví dụ: Một doanh nghiệp tại TP.HCM từng bị xử phạt 9 triệu đồng vì không truyền dữ liệu hành trình liên tục trong 5 ngày do thiết bị bị ngắt nguồn điện. Đây là cảnh báo cho các đơn vị vận tải về tầm quan trọng của việc kiểm tra, duy trì thiết bị đúng chuẩn.

Tham Khảo: Thủ tục cấp phù hiệu xe tải Sao vàng chia sẻ kinh nghiệm

Tham Khảo: Thủ Tục Thành Lập Doanh Nghiệp Kinh Doanh Vận Tải

Kết luận

Từ năm 2025, cơ quan quản lý nhà nước siết chặt quy định và xử phạt nghiêm các hành vi vi phạm liên quan đến thiết bị giám sát hành trình của xe ô tô kinh doanh vận tải. Do đó, việc hiểu rõ các yêu cầu về kỹ thuật, trách nhiệm quản lý, nghĩa vụ lái xe là yếu tố sống còn trong việc duy trì hoạt động kinh doanh hợp pháp, ổn định và an toàn.

Tư Vấn Sao Vàng đã hỗ trợ hơn 500 doanh nghiệp vận tải trên toàn quốc lắp đặt, vận hành thiết bị giám sát hành trình đúng quy định – giúp tránh phạt, bảo vệ phù hiệu, đồng thời nâng cao uy tín doanh nghiệp vận tải trên thị trường.